Πέρα της κατοικίας, είμαστε σε θέση να μελετήσουμε ή να κατασκευάσουμε κτίρια με συγκεκριμένη χρήση (πχ κτίριο γραφείων, καταστημάτων, αποθηκών, θέσεων στάθμευσης κλπ) ή και κτίρια με μεικτή χρήση (πχ κτίριο κατοικιών με ισόγεια καταστήματα).
Ο τρόπος και τα στάδια της προμελέτης και της οριστικοποίησης για την έκδοση της οικοδομικής άδειας δεν διαφέρουν από την μεθοδολογία που ακλουθούμε για την μελέτη μιας κατοικίας (βλ. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ), όμως λαμβάνουμε διαφορετικά δεδομένα για την διαστασιολόγιση του κτιρίου. Ανάλογα με την επιθυμητή χρήση του κτιρίου αλλάζουν σημαντικά και οι απαιτήσεις των κανονισμών ως προς τις υπόλοιπες μελέτες και κυρίως ως προς τις Η/Μ εγκαταστάσεις του κτιρίου που συνήθως απαιτούν μεγαλύτερους χώρους εις βάρος των ωφέλιμων (καθαρό εμβαδόν προς χρήση). Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου (στατική μελέτη) θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην προκύπτουν φέροντα στοιχειά (πχ υποστυλώματα) εντος των καθαρών χώρων ή να μην εμποδίζουν την κίνηση (πχ σε έναν όροφο με θέσεις στάθμευσης). Αυτή η απαίτηση, συνήθως μας οδηγεί σε στατικά μοντέλα με μεγάλα ανοίγματα δοκών, αυξημένες διατομές υποστυλωμάτων και μεγάλα ωφέλημα φορτία επί των πλακών τα οποία θα πρέπει να μελετηθούν με προσοχή τόσο κατά την αρχιτεκτονική μελέτη που θα προβλέψει την θέση των υποστυλωμάτων και μια αρχική διαστασιολόγιση αυτών, όσο και κατά την στατική μελέτη που θα πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή από τον μελετητή ως προς τις παραδοχές. Επίσης, θα πρέπει να επιλεγεί και το κατάλληλο είδος της κατασκευής, δηλαδή κτίριο από οπλισμένο σκυρόδεμα, μεταλλικό κτίριο, μεικτή κατασκευή, σύμμικτο κλπ.
Αν είναι γνωστή η χρήση του κτιρίου τότε ο μηχανικός θα λάβει υπ’ όψιν όλες τις απαραίτητες παραμέτρους της χρήσης σε συνεργασία και με τον ιδιοκτήτη της χρήσης που θα εγκατασταθεί στο κτίριο και επιπλέον θα καλύψει και τις απαιτούμενες προδιαγραφές που απορρέουν από τις κείμενες διατάξεις (πυρασφάλεια, κλιματισμός, ΚΕΝΑΚ, ύδρευση, αποχέτευση, φυσικό αέριο κλπ). Σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι γνωστή η συγκεκριμένη χρήση του κτιρίου ή του τμήματος αυτού (πχ ενός καταστήματος που δεν γνωρίζουμε την εμπορική χρήση του μετά την κατασκευή και την ενοικίαση ή την πώληση του). Σε αυτές τις περιπτώσεις ακολουθούμε τις προδιαγραφές για τα καταστήματα γενικώς και μελλοντικά ο ιδιοκτήτης ή ο ενοικιαστής, εφόσον απαιτείτε, μπορεί να εκδώσει άδεια αλλαγής χρήσης από κατάστημα σε κάποια συγκεκριμένη χρήση.
Κατά την σχεδίαση του κτιρίου συνήθως λαμβάνουμε υπ’ όψιν την αλληλουχία των ανεξάρτητων χώρων έτσι ώστε να μπορούν να συνενωθούν μελλοντικά (πχ σε έναν όροφο γραφείων να μπορεί μελλοντικά με κατάλληλες τροποποιήσεις να ενωθούν δυο ή περισσότερα γραφεία και να δημιουργηθεί ένα νέο με ενιαίο χώρο ή με οποιαδήποτε άλλη εσωτερική διαρρύθμιση). Σε τέτοια κτίρια, σημαντικό ρολό παίζουν και οι κοινόχρηστοι χώροι (κλιμακοστάσια, αίθρια, ακόμα και δώμα). Ο ανελκυστήρας θα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά ως προς τις διαστάσεις του και να μην περιοριστεί στην ελάχιστη που απαιτείτε όπως επίσης και η κλίμακα. Τέλος θα πρέπει να γίνει προσεκτική επιλογή των βοηθητικών χώρων του κτιρίου όπως θέσεις στάθμευσης ιδιοκτήτων και πελατών, αποθήκες στο κατάστημα ή στο υπόγειο και χώροι υγιεινής.
Η εξωτερική διαμόρφωση αυτών των κτιρίων θα πρέπει να έχει δυναμικά αρχιτεκτονικά στοιχειά που να επιτρέπουν στο κτίριο να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα και να του δίνουν “χαρακτήρα”. Μην ξεχνάμε ότι π.χ. η πρώτη εντύπωση ενός καταστήματος είναι η βιτρίνα του. Βεβαία, η παραπάνω απαίτηση μπορεί να ανεβάσει σημαντικά το κόστος κατασκευής και για ‘υτό θα πρέπει ο σχεδιασμός να γίνει με την σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη ο οποίος συνήθως σε τέτοια κτίρια ασχολείται μόνο με το ωφέλιμο εμβαδόν των κύριων χώρων. Πολλές φορές, άπλες αρχιτεκτονικές λύσεις μπορούν να ικανοποιήσουν την παραπάνω απαίτηση χωρίς σημαντική επιπλέον οικονομική επιβάρυνση.
Όταν είναι γνωστή η χρήση του κτιρίου και η επιχείρηση που θα εδρεύσει σε αυτό, τότε ο μηχανικός μπορεί να αντλήσει σημαντικά στοιχειά από την επιχείρηση και το ιστορικό της και να σχεδιάσει το κτίριο καλύπτοντας όλες τις ανάγκες που υπάρχουν ή και να αναβαθμίσει την επιχείρηση προσθέτοντας χώρους και λειτουργίες που δεν υπήρχαν λογω έλλειψης χώρων ή άλλης αδυναμίας. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιήσει τα στοιχειά αυτά και να δώσει συγκεκριμένη μορφή στο κτίριο που να μαρτύρα ή να συνδέεται με την επιχείρηση και το ιστορικό της.
Οι πιο συνηθισμένες χρήσεις που μελετούμε σε ένα κτίριο ή σε ένα τμήμα του είναι :
Γραφεία | Επιπλωμένα Διαμερίσματα | Συνεργεία Αυτοκινήτων | Αγροτικές Αποθήκες |
Καταστήματα | Εκπαιδευτήρια | Αρτοποιεία | Αποθήκες |
Ξενοδοχεία | Κέντρα Αναψυχής | Εργαστήρια Ζαχαροπλαστικής | Γυμναστήρια |
Κλινικές | Πνευματικά Κέντρα | Πρατήρια Βενζίνης | Κτίριο Parking |
Θέατρα & Κινηματογράφοι | Αίθουσες Διαλέξεων | Πλυντήρια | Γεωργοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις |
Εμπορικά Κέντρα | Βιομηχανικά Κτίρια | Λιπαντήρα | |
Ξενώνες | Βιοτεχνικά Κτίρια | Χώροι Στάθμευσης |